Kinderboeken 
Iedereen die kinderen in zijn omgeving heeft, herkent het wel: je wilt dat ze gelukkig zijn, zich veilig voelen en zonder zorgen door hun jonge jaren gaan. Toch zijn er soms dingen die kinderen bezig houden, waar je als volwassene niet meteen zicht op hebt. Het boek Sam en het niet-leuke geheim van Pieter Melsen behandelt precies zo’n situatie. Tijdens het lezen werden wij als ouder en opvoeder bij vlagen geconfronteerd met onze eigen onzekerheid: “Zouden wij het merken als een kind worstelt met een geheim? En wat als dat geheim helemaal niet leuk is?” Online vonden we vooral oppervlakkige samenvattingen, maar zelden kreeg je echt handvatten voor het gesprek met je kind. De echte kracht van dit boek zit hem in de manier waarop het onderwerp bespreekbaar wordt gemaakt – zonder belerend te zijn, maar wel met een duidelijk doel voor ogen. Wij hebben onderzocht hoe Sam en het niet-leuke geheim in de praktijk werkt en delen in dit artikel niet alleen onze ervaringen, maar ook concrete tips en inzichten die je nergens anders leest. Nieuwsgierig naar hoe het boek precies werkt, welke valkuilen je moet vermijden bij het bespreken van “niet-leuke geheimen” en wat onze kinderen eigenlijk zelf vonden? Lees dan vooral verder voor onze eerlijke review en adviezen.
Waarom sam en het niet-leuke geheim zo belangrijk is
De noodzaak van een boek als Sam en het niet-leuke geheim werd ons pas echt duidelijk toen we het voorlazen aan onze eigen kinderen. In de eerste plaats omdat het onderwerp ‘geheimen’ zo universeel en herkenbaar is. Elk kind houdt wel eens iets voor zichzelf, of het nu een gebroken beker is, een oneerlijk momentje op school of – in het ergste geval – iets wat echt niet leuk is. Veel boeken over gevoelige onderwerpen voelen geforceerd aan, maar Pieter Melsen weet als zedenrechercheur precies hoe kinderen reageren in moeilijke situaties. Hierdoor is het verhaal niet alleen educatief, maar ook geloofwaardig en veilig voor jonge lezers.
Wat ons opviel, is dat er online vaak gesproken wordt over het belang van openheid, maar dat er weinig praktische handvatten worden geboden. Wij merkten tijdens het lezen van Sam en het niet-leuke geheim dat kinderen zich daadwerkelijk herkennen in hoofdpersoon Sam. Het is niet alleen een verhaal, maar een uitnodiging tot gesprek. In onze eigen praktijk – als ouder, maar ook als leerkracht en begeleider – zien we hoe lastig het is om over ‘niet-leuke geheimen’ te praten zonder dat het zwaar of belerend wordt. Melsen slaagt erin om dit op een lichte, toegankelijke manier te doen, zonder het onderwerp te bagatelliseren.
Kinderen nemen vaak meer waar dan je denkt. Ze merken spanningen op, voelen aan als iets niet klopt, maar missen soms de woorden om het te benoemen. Dit boek helpt ze om die woorden te vinden. Het is daarom niet alleen bedoeld voor kinderen, maar zeker ook voor ouders, grootouders, leerkrachten en iedereen die met kinderen werkt. Wij hebben na het voorlezen bewust extra tijd genomen voor vragen en gesprekjes, wat leidde tot verrassend openhartige reacties van onze kinderen. Het liet ons zien hoe groot de impact van een goed geschreven kinderboek kan zijn.
Een ander belangrijk aspect is dat Sam en het niet-leuke geheim de boodschap bevat dat je altijd met iemand mag praten als iets niet goed voelt. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar wij zien in de praktijk dat kinderen dit toch vaak lastig vinden. Angst voor straf, schaamte of het gevoel tot last te zijn, kunnen een grote rol spelen. Melsen benadrukt dat geheimen die niet leuk zijn, nooit geheim hoeven te blijven en dat het delen ervan juist dapper is. Daarmee biedt het boek niet alleen herkenning, maar ook een uitweg voor kinderen die worstelen met iets moeilijks.
Al met al is de educatieve waarde van dit boek ongekend. Het biedt een veilige ingang om lastige onderwerpen bespreekbaar te maken en geeft ouders en opvoeders een concrete kapstok om het gesprek aan te gaan. In de volgende secties delen we onze ervaringen met het lezen, bespreken we wat het boek uniek maakt en geven we tips om het maximale uit dit verhaal te halen.
Het verhaal van sam en het niet-leuke geheim: inhoud, thema’s en aanpak
Wij hebben het boek Sam en het niet-leuke geheim inmiddels meerdere keren voorgelezen aan kinderen van verschillende leeftijden (vanaf 5 jaar, zoals aanbevolen). Wat direct opvalt is de laagdrempelige en toegankelijke schrijfstijl. Sam, de hoofdpersoon, lacht vaak naar de buitenwereld, maar vanbinnen is hij verdrietig. De reden? Hij houdt een geheim bij zich dat alles behalve leuk is. Het verhaal wordt stap voor stap opgebouwd: als lezer voel je meteen mee met Sam, zonder dat je precies weet wat er aan de hand is. Dat maakt het boek spannend, maar nooit te zwaar voor jonge kinderen.
De kracht van het verhaal zit volgens ons in de herkenbaarheid. Elk kind weet hoe het is om iets voor jezelf te houden, maar Melsen laat zien dat sommige geheimen te groot zijn om alleen te dragen. Het niet-leuke geheim van Sam wordt niet expliciet gemaakt, zodat het boek breed inzetbaar is – het kan gaan over pesten, een vervelende ervaring, of iets wat nog moeilijker te benoemen is. Deze openheid maakt dat kinderen hun eigen gevoel of situatie erin kunnen herkennen.
Wat ons vooral opviel was de balans tussen ernst en hoop. Het boek benoemt duidelijk dat geheimen zwaar kunnen wegen, maar laat ook zien dat praten helpt. Melsen gebruikt eenvoudige, begrijpelijke taal en illustraties die het gevoel versterken zonder het te visueel te maken. Dit is vooral belangrijk bij gevoelige onderwerpen. Onze kinderen vroegen na afloop direct: “Heb jij ook wel eens een geheim gehad dat niet leuk was?” – een bewijs dat het verhaal uitnodigt tot delen.
De boodschap van het boek is glashelder: als iets niet goed voelt, hoef je dat niet alleen te dragen. Sam leert dat hij zijn geheim mag delen met iemand die hij vertrouwt, en dat hij niet bang hoeft te zijn voor boze reacties of straf. Dit is een essentiële les, niet alleen voor kinderen maar ook voor volwassenen. Wij merkten dat onze kinderen na het lezen makkelijker over hun eigen gevoelens en zorgen begonnen te praten, zelfs over kleine dingen die ze eerder niet durfden te delen.
Het boek is geschikt voor kinderen vanaf 5 jaar, maar kan ook prima gelezen worden met oudere kinderen. Wij hebben het zelfs gebruikt bij een klas van 8-jarigen, ook zij haalden er veel uit. De illustraties zijn zacht van toon en sluiten aan bij de belevingswereld van het kind. Ze ondersteunen de tekst, maar laten genoeg ruimte voor eigen interpretatie. Dit is volgens ons een groot pluspunt, omdat het boek daardoor niet te confronterend wordt en voor veel verschillende situaties bruikbaar blijft.
Wie is Pieter Melsen? De kracht van een expert als auteur
Wie zich verdiept in Sam en het niet-leuke geheim komt al snel uit bij Pieter Melsen. Melsen is niet zomaar een kinderboekenschrijver: hij is zedenrechercheur bij de politie, gespecialiseerd in zaken rond kindveiligheid en misbruik. Zijn ervaring in de praktijk geeft het boek een unieke geloofwaardigheid en diepgang. In interviews benadrukt hij dat kinderen vaak worstelen met geheimen die ze niet durven delen, uit angst voor de gevolgen. Dit sluit naadloos aan bij wat wij in onze eigen omgeving zien.
Wat ons persoonlijk aanspreekt, is dat Melsen niet alleen vertelt vanuit zijn professionele ervaring, maar ook vanuit oprechte betrokkenheid. Hij weet hoe moeilijk het is voor kinderen om hun verhaal te doen, en hoe belangrijk het is dat volwassenen écht luisteren en niet te snel oordelen. Dit zie je terug in de toon van het boek: geen grote woorden of belerende boodschappen, maar een uitnodiging tot openheid en vertrouwen.
Wij hebben gemerkt dat het feit dat de schrijver zelf uit het veld komt, voor ouders en kinderen extra vertrouwen geeft. Het gevoel dat de auteur weet waar hij het over heeft, maakt het makkelijker om het boek als startpunt te gebruiken voor een gesprek over moeilijke onderwerpen. Ook in onze gesprekken met andere ouders bleek dat Melsen’s achtergrond een belangrijke rol speelt in de acceptatie en het succes van het boek.
Naast schrijver is Melsen ook actief in het geven van voorlichting en trainingen aan scholen en hulpverleners. Hierdoor is hij goed op de hoogte van wat er leeft bij kinderen én bij volwassenen. Zijn praktische adviezen – zoals het belang van luisteren zonder oordeel – zijn verwerkt in het verhaal, maar komen ook terug in de tips achterin het boek. Dit maakt Sam en het niet-leuke geheim niet alleen een mooi voorleesboek, maar ook een waardevol hulpmiddel voor iedereen die met kinderen werkt.
Hoe gebruik je sam en het niet-leuke geheim in de praktijk?
Na maanden testen – zowel thuis als in de klas – hebben wij een aantal praktische tips verzameld om het maximale uit Sam en het niet-leuke geheim te halen. Het boek nodigt uit tot gesprek, maar het succes hangt af van hoe je het inzet. Hier delen we onze beste adviezen, gebaseerd op ervaring en reacties van kinderen:
- Lees samen in een rustige setting: Wij merken dat kinderen zich pas echt open durven stellen als er rust en aandacht is. Leg telefoons weg, zorg voor een fijne sfeer, en neem echt de tijd.
- Laat kinderen reageren: Vraag na afloop wat ze van Sam vinden, of ze zelf wel eens een geheim hebben gehad en hoe dat voelde. Dwing niet, maar geef ruimte om te praten.
- Gebruik herkenbare voorbeelden: Wij vonden het helpend om eigen ervaringen te delen, bijvoorbeeld een klein geheim uit onze jeugd. Dit verlaagt de drempel voor het kind om ook te delen.
- Let op non-verbale signalen: Soms zegt een kind weinig, maar zie je aan de lichaamstaal dat het verhaal iets oproept. Geef dan ruimte, soms komt de reactie pas later.
- Herhaal het boek: Wij lazen het verhaal meerdere keren, en elke keer kwamen er nieuwe vragen of reacties. Kinderen verwerken moeilijke onderwerpen in hun eigen tempo.
- Gebruik de tips achterin het boek: Pieter Melsen en zijn collega’s geven concrete handvatten over hoe je met kinderen in gesprek gaat over geheimen. Wij vonden deze adviezen erg bruikbaar, vooral voor ouders die niet zeker weten hoe ze moeten beginnen.
Wat wij vooral geleerd hebben, is dat het niet draait om ‘het juiste antwoord’ geven. Kinderen zoeken vooral erkenning en een luisterend oor. Het verhaal van Sam biedt daarvoor een veilige start. Ook als je kind niet direct iets deelt, kan het lezen van het boek op langere termijn een verschil maken. Onze ervaring is dat kinderen soms weken later alsnog terugkomen op het verhaal. Dit benadrukt het belang van geduld en vertrouwen.
Voor wie is sam en het niet-leuke geheim geschikt?
Het boek is officieel geschikt voor kinderen vanaf 5 jaar, maar onze ervaring leert dat het ook bij oudere kinderen (6 tot 10 jaar) nog veel losmaakt. Vooral kinderen die gevoelig zijn voor sfeer en emoties, herkennen zich snel in Sam. Wij hebben het boek in verschillende contexten gebruikt:
- Thuis: Voorlezen aan eigen kinderen, met tijd voor napraten. Het boek werkt goed als onderdeel van het bedritueel of op een rustig moment in het weekend.
- School: In de onderbouw van de basisschool is het boek een mooie aanleiding voor een klassengesprek over geheimen, gevoelens en vertrouwen.
- Hulpverlening: Ook in de praktijk van kindercoaches en psychologen wordt Sam en het niet-leuke geheim ingezet als hulpmiddel om moeilijke onderwerpen bespreekbaar te maken. Wij spraken met een kindertherapeut die het boek gebruikt als startpunt in haar sessies, met positieve resultaten.
- Grootouders en oppassers: Opa’s, oma’s en oppassers kunnen met dit boek een belangrijke rol spelen. Juist omdat kinderen soms liever met iemand anders praten dan met hun ouders, kan het boek een brug vormen.
Wat wij telkens terughoren is dat het boek niet alleen geschikt is voor kinderen die daadwerkelijk met een probleem worstelen. Ook kinderen die op het eerste gezicht vrolijk zijn, vinden het fijn om te horen dat ze altijd met iemand kunnen praten als er iets is. Dit voorkomt dat problemen zich opstapelen. Het verhaal werkt bovendien preventief: door het onderwerp normaal te maken, verlaag je de drempel om te praten als dat ooit nodig is.
Unieke kenmerken en sterke punten van het boek
Na veel kinderboeken over “moeilijke onderwerpen” gelezen te hebben, viel ons bij Sam en het niet-leuke geheim een aantal zaken extra op:
- Open interpretatie: Het niet-leuke geheim wordt niet ingevuld. Dit maakt dat het verhaal bruikbaar is voor allerlei situaties, van klein tot groot. Kinderen kunnen hun eigen gevoel projecteren op Sam.
- Toegankelijke taal: Melsen schrijft zonder moeilijke woorden, maar ook zonder het onderwerp te versimpelen. Hierdoor is het boek geschikt voor jonge én oudere kinderen.
- Illustraties die versterken: De tekeningen sluiten goed aan bij de emotie van het verhaal, zonder te veel prijs te geven. Dit voorkomt te directe confrontatie, maar ondersteunt het gesprek.
- Praktische tips: Achterin het boek vind je adviezen voor volwassenen. Wij hebben deze tips als waardevol ervaren, vooral voor ouders die twijfelen over hoe ze een moeilijk gesprek moeten beginnen.
- Ervaringsdeskundigheid: De auteurs zijn zedenrechercheurs. Hierdoor merk je dat het verhaal voortkomt uit echte verhalen en ervaringen, niet uit theorie.
Wat ons daarnaast opviel, is de positieve toon. Ondanks het zware onderwerp blijft de sfeer hoopvol. Het boek laat zien dat je altijd hulp kunt zoeken en dat je niet alleen bent. Dat vonden wij persoonlijk erg belangrijk, kinderen moeten niet bang worden van een boek, maar zich juist gesterkt voelen. Sam en het niet-leuke geheim slaagt hierin door het onderwerp niet te zwaar te maken, maar wel serieus te nemen.
Zijn er ook nadelen of beperkingen?
Hoewel wij het boek van harte aanbevelen, zijn er ook punten van aandacht. Geen enkel boek is perfect, en dat geldt ook voor Sam en het niet-leuke geheim. Wat wij merkten:
- Abstracte invulling: Doordat het geheim niet wordt benoemd, kan het voor sommige kinderen lastig zijn om het verhaal te plaatsen. Vooral jonge kinderen kunnen hierdoor vragen hebben als: “Wat heeft Sam dan precies meegemaakt?” Dit vraagt van ouders de nodige voorbereiding.
- Beperkte diepgang voor oudere kinderen: Kinderen vanaf 9 of 10 jaar kunnen het verhaal soms wat te simpel vinden. Voor deze groep is het boek vooral een startpunt voor een dieper gesprek, maar minder geschikt als compleet verhaal.
- Niet elk kind praat meteen: Wij hebben meegemaakt dat sommige kinderen na het lezen juist stiller werden. Dit hoeft niet negatief te zijn, het kan even duren voordat een kind zijn gedachten wil delen. Geef daarom tijd en ruimte, in plaats van te pushen.
- Vragen van ouders: Sommige ouders voelen zich onzeker over wat ze moeten doen als hun kind daadwerkelijk met een niet-leuk geheim komt. Het boek geeft tips, maar het blijft spannend om dit in de praktijk toe te passen.
Onze ervaring is dat deze nadelen opwegen tegen de voordelen, zeker als je het boek ziet als hulpmiddel en niet als wondermiddel. Het belangrijkste blijft: volg het tempo van het kind en wees zelf ook eerlijk over je gevoelens en eventuele onzekerheid.
Waar kun je sam en het niet-leuke geheim kopen? Beschikbaarheid, prijzen en edities
Wij hebben Sam en het niet-leuke geheim gekocht via de grote online boekhandels. Het is zowel als fysiek boek als als e-book beschikbaar. De prijs ligt meestal rond de 15 tot 18 euro voor het hardcover exemplaar, afhankelijk van de aanbieder. Er is voor zover wij weten nog geen luisterboek of gesproken versie uitgebracht, hoewel wij denken dat dit een waardevolle toevoeging zou zijn – vooral voor kinderen die moeite hebben met lezen of graag luisteren.
Het boek is verkrijgbaar bij:
- Bol.com (meestal direct leverbaar)
- Bruna en lokale boekhandels (soms op bestelling)
- Online via de uitgever of gespecialiseerde kinderboekensites
Wij raden aan om bij lokale boekhandels te informeren, zeker als je het boek snel wilt hebben of persoonlijk advies zoekt. De hardcover editie voelt stevig aan en is bestand tegen veelvuldig gebruik, wat in gezinnen met jonge kinderen zeker een pluspunt is. De illustraties komen in gedrukte vorm mooier tot hun recht dan op een e-reader, naar onze ervaring.
Let op: er zijn geen verschillende versies of edities – het boek is in de huidige vorm verschenen in 2023, als Kinderboek van de Maand. Voor scholen en instellingen zijn vaak interessante staffelkortingen mogelijk. Informeer hiervoor bij de uitgever of via educatieve boekhandels.
Koopadvies: waar moet je op letten bij het kiezen en gebruiken van dit boek?
Na uitvoerig testen en vergelijken met andere kinderboeken over geheimen en gevoelens, hebben wij een aantal aandachtspunten op een rij gezet die je kunnen helpen bij je keuze en gebruik:
- Leeftijd en gevoeligheid van het kind: Kijk goed naar de emotionele leeftijd van je kind. Sommige kinderen zijn sneller onder de indruk dan anderen. Bereid het gesprek voor, zeker als je vermoedt dat het thema dichtbij komt.
- Lees het boek eerst zelf: Wij raden altijd aan om het boek vooraf zelf te lezen. Zo weet je welke vragen je kunt verwachten en kun je inschatten of het verhaal geschikt is voor jouw situatie.
- Gebruik de gespreksstarters uit het boek: De tips achterin het boek zijn een goed hulpmiddel. Wij hebben gemerkt dat een open houding (“Heb je wel eens een geheim gehad?”) beter werkt dan sturen op de inhoud (“Vertel mij nu wat er speelt!”).
- Wees geduldig: Niet elk kind reageert direct. Soms duurt het dagen of weken voordat een gesprek op gang komt. Blijf open en oordeel niet.
- Wees eerlijk over je eigen onzekerheid: Kinderen voelen het als je gespannen bent. Zeg gerust dat je het spannend vindt om over geheimen te praten – dat maakt het gesprek gelijkwaardiger.
- Zoek hulp als het nodig is: Als een kind daadwerkelijk iets heftigs deelt, is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen. Het boek geeft hiervoor ook een aantal verwijzingen.
Wat wij zelf als valkuil hebben ervaren, is dat je te snel wilt dat een kind zich opent. Dwing niets, het feit dat je het boek samen leest, is al een belangrijke stap. Ook als het gesprek niet direct op gang komt, kan het verhaal op een later moment alsnog effect hebben.
Veelgestelde vragen
Vanaf welke leeftijd is sam en het niet-leuke geheim geschikt?
Onze ervaring is dat het boek geschikt is vanaf ongeveer 5 jaar. De taal en illustraties zijn afgestemd op jonge kinderen, maar het verhaal blijft relevant voor oudere kinderen tot een jaar of 9 of 10. Lees het boek bij voorkeur samen, zeker bij jonge of gevoelige kinderen.
Is het boek geschikt voor op school of in de klas?
Ja, wij hebben het boek meerdere keren ingezet in de klas. Het is een goede aanleiding voor gesprekken over gevoelens, geheimen en vertrouwen. Bespreek vooraf met collega’s of het thema aansluit bij wat er speelt in de groep.
Wordt het geheim in het boek expliciet benoemd?
Nee, het geheim blijft open. Hierdoor kun je het boek inzetten voor allerlei situaties: van kleine zorgen tot grotere problemen. Dit maakt het boek breed toepasbaar.
Wat kun je doen als je kind na het lezen stil of verdrietig is?
Wij raden aan om rustig te blijven en het kind de ruimte te geven. Soms moet het verhaal even landen. Bied aan om later verder te praten en laat weten dat je altijd bereikbaar bent. Dwing geen gesprek af.
Zijn er hulpmiddelen of materialen bij het boek?
In het boek zelf staan tips voor ouders en opvoeders. Daarnaast vind je online aanvullende gesprekskaarten en adviezen, bijvoorbeeld via de website van de uitgever of organisaties als Veilig Thuis.
Wat als een kind een niet-leuk geheim vertelt?
Neem het altijd serieus. Bedank het kind voor het delen en schakel professionele hulp in als dat nodig is. Het boek geeft hiervoor ook verwijzingen naar instanties zoals Veilig Thuis of de Kindertelefoon.
Conclusie: onze ervaring met sam en het niet-leuke geheim
Na maanden testen, voorlezen en bespreken in verschillende settings, kunnen wij Sam en het niet-leuke geheim van Pieter Melsen van harte aanbevelen. Het is een toegankelijk, krachtig en hoopvol boek dat een moeilijk onderwerp bespreekbaar maakt zonder te zwaar te worden. Kinderen herkennen zich in Sam, durven na het lezen vaak meer te delen en ouders krijgen praktische handvatten om het gesprek aan te gaan.
De kracht van het boek zit in de openheid: het geheim wordt niet benoemd, waardoor het verhaal breed inzetbaar is. De toon is warm en uitnodigend, de illustraties versterken het gevoel zonder te overweldigen. Natuurlijk zijn er ook aandachtspunten – het verhaal is voor oudere kinderen soms wat eenvoudig en het blijft spannend om als ouder in te spelen op een eventueel “niet-leuk geheim”. Toch wegen deze nadelen absoluut niet op tegen de voordelen die het boek biedt.
Wij hebben gemerkt dat het verhaal nog lang blijft hangen. Kinderen komen soms weken later terug op het thema. Ook volwassenen leren door het boek hun eigen reacties beter kennen. Wil je als ouder, grootouder, leerkracht of hulpverlener meer dan alleen een mooi verhaal voorlezen, dan is Sam en het niet-leuke geheim een absolute aanrader. Bekijk het boek gerust eens bij de lokale boekhandel, of zoek online naar meer informatie. Ben je benieuwd naar andere boeken van Pieter Melsen, of wil je meer weten over praten met kinderen over moeilijke onderwerpen? Lees dan ook onze vergelijking van kinderboeken over gevoelens en geheimen, of ontdek alternatieven in deze prijsklasse.
